Achtergrondinformatie Concert Dokkum 2025

Requiem - Mozart

Het Requiem van Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791) is een van de meest tot de verbeelding sprekende werken uit de muziekgeschiedenis. Niet alleen vanwege de aangrijpende muziek, maar ook door de mysterieuze omstandigheden waarin het is ontstaan. In de zomer van 1791 ontving Mozart van een onbekende boodschapper de opdracht een dodenmis te schrijven. Hij kende de opdrachtgever niet.

Mozart werkte in de zomer en de herfst van 1791 aan het Requiem terwijl hij tegelijkertijd druk was met andere opdrachten, waaronder de opera Die Zauberflöte. In november 1791 werd hij ernstig ziek. Hij bleef zo lang mogelijk aan de partituur schrijven, overtuigd dat hij zijn eigen dodenmis componeerde. Toen hij op 5 december 1791 overleed, was het werk nog lang niet voltooid. Vanaf het Sanctus heeft Mozart geen noot meer op papier gezet. En er is er nog nauwelijks iets geïnstrumentaliseerd. Er ligt op dat moment eigenlijk alleen een vlugge schets, een kaal geraamte.

Na de dood van haar man probeerde Constanze Mozart zoveel mogelijk kapitaal uit het werk te halen. Geen wonder, ze was zwanger en er waren grote schulden. Om het werk interessant te maken – en daardoor een hogere prijs te kunnen bedingen – stuurde zij het verhaal de wereld in dat Mozart de compositie al helemaal had voltooid. Maar we weten dat dat niet klopt.

Maar liefst vier componisten zijn door Constanze Mozart aangezocht om het Requiem te voltooien. Drie daarvan trokken zich al snel weer terug. Ze vreesden een blamage omdat het hen onmogelijk leek om de partituur binnen het door Constanze gestelde tijdsbestek te voltooien. Alleen Süßmayr, een leerling en assistent van Mozart, durfde het aan. Hij werkte uitzonderlijk snel. De partituur was een kleine drie maanden na Mozarts dood klaar.

Er zijn sindsdien door de jaren heen veel mensen geweest die de versie van Süßmayr sterk hebben bekritiseerd. En er zijn veel componisten geweest die na lange studie met een versie zijn gekomen waarvan ze dachten dat die beter paste bij de compositie-inzichten van Mozart aan het einde van zijn leven.

De uitvoering die Toonkunst Heerenveen laat horen is die vanuit de visie van de jonge Franse componist Pierre-Henri Dutron. Deze Requiem-versie van Dutron is internationaal zeer geprezen. Hij heeft het Requiem uitgewerkt in de zogenaamde pathetische stijl, iets wat de grote Mozart kenner René Jacobs met hem deelt. Niet voor niets werken zij intensief samen. Die samenwerking krijgt een vervolg in een unieke CD opname.